فکر کنید
شکل روبهرو مدل اتمی بور برای عنصرهای اکسیژن ($ ext{O}$, $ ext{8}$) و گوگرد ($ ext{S}$, $ ext{16}$) را نشان میدهد؛ تشابه و تفاوت این دو مدل اتمی را بیان کنید (در این فصل در مدل اتمی، هسته اتم نشان داده شده است).
پاسخ و توضیح فکر کنید صفحه ۴ علوم نهم
اکسیژن ($ ext{O}$) و گوگرد ($ ext{S}$) هر دو در **یک گروه (ستون)** از جدول تناوبی قرار دارند. این مثال، چگونگی ارتباط ساختار اتمی و خواص شیمیایی را توضیح میدهد. 🧪
---
## ۱. تحلیل مدل اتمی بور
| ویژگی | اکسیژن ($ ext{O}$, $ ext{Z}=8$) | گوگرد ($ ext{S}$, $ ext{Z}=16$) |
| :--- | :--- | :--- |
| **تعداد الکترونهای کل** | $\text{8}$ | $\text{16}$ |
| **توزیع الکترونها** | مدار اول $\text{2e}$، مدار دوم $\text{6e}$ | مدار اول $\text{2e}$، مدار دوم $\text{8e}$، مدار سوم $\text{6e}$ |
---
## ۲. تشابهها
**تعداد الکترونهای لایه آخر (ظرفیت) یکسان است ($ ext{6}$ الکترون).**
* **توضیح:** این مهمترین شباهت است. چون هر دو عنصر $\text{6}$ الکترون در لایه آخر خود دارند، در **یک ستون (گروه $\text{16}$)** جدول تناوبی قرار میگیرند و **خواص شیمیایی بسیار مشابهی** دارند (مانند تمایل به گرفتن $\text{2}$ الکترون برای تکمیل لایه ظرفیت).
---
## ۳. تفاوتها
1. **تعداد مدارهای الکترونی:** اکسیژن $\text{2}$ مدار و گوگرد $\text{3}$ مدار الکترونی دارد.
2. **عدد اتمی و تعداد کل الکترونها:** عدد اتمی گوگرد ($ ext{16}$) بیشتر از اکسیژن ($ ext{8}$) است.
3. **جرم اتمی:** گوگرد ($ ext{A} \approx \text{32}$) جرم بیشتری نسبت به اکسیژن ($ ext{A} \approx \text{16}$) دارد.
**نتیجه:** در حالی که **تعداد لایههای الکترونی** (تفاوت در شعاع اتمی) آنها با هم فرق دارد، **تعداد الکترونهای لایه آخر** آنها یکسان است و این شباهت است که رفتار شیمیایی آنها را تعیین میکند. 🧮
گفتوگو کنید
تصویر زیر چرخه سادهای از نیتروژن را در طبیعت نشان میدهد. درباره این چرخه و نقش آن در زندگی، در کلاس گفتوگو کنید.
[تصویر شامل: رعدوبرق (رعدوبرق)، اتمسفر (نیتروژن)، باکتریها روی خاک، گیاه، حیوانات و سپس تجزیهکنندگان.]
پاسخ و توضیح گفتوگو کنید صفحه ۴ علوم نهم
سلام دانشآموزان عزیز! **چرخه نیتروژن ($ ext{N}_2$ )** یکی از مهمترین چرخههای طبیعت است. نیتروژن برای ساخت **پروتئینها** و **اسیدهای نوکلئیک ($ ext{DNA}$)** در بدن همه موجودات زنده حیاتی است. 🌿
---
## ۱. مراحل و نقش چرخه نیتروژن
حدود $\text{78\%}$ هوایی که تنفس میکنیم، گاز نیتروژن ($ ext{N}_2$) است، اما جانداران نمیتوانند مستقیماً آن را جذب کنند. چرخه نیتروژن، این گاز را قابل استفاده میکند:
1. **تثبیت نیتروژن (Nitrogen Fixation):**
* **باکتریها:** باکتریهای خاصی (مانند ریزوبیوم در ریشه گیاهانی چون یونجه) و همچنین **رعدوبرق**، گاز نیتروژن ($ ext{N}_2$) را از هوا گرفته و آن را به ترکیبات نیتروژندار قابل جذب (مانند آمونیاک و نیترات) تبدیل میکنند.
2. **جذب توسط گیاهان:**
* گیاهان ترکیبات نیتروژندار (نیترات) را از خاک جذب میکنند و از آن برای ساختن پروتئینها و $\text{DNA}$ خود استفاده میکنند.
3. **انتقال به جانوران:**
* جانوران (مانند گوسفند در تصویر) با خوردن گیاهان، ترکیبات نیتروژندار را به بدن خود منتقل میکنند.
4. **بازگشت به خاک (تجزیه):**
* پس از مرگ گیاهان و جانوران یا دفع فضولات، باکتریها و تجزیهکنندگان، ترکیبات نیتروژندار موجود در بدن آنها را تجزیه کرده و دوباره به خاک بازمیگردانند و بخشی از آن را به گاز $\text{N}_2$ تبدیل کرده و به اتمسفر برمیگردانند.
---
## ۲. اهمیت چرخه نیتروژن در زندگی
* **تولید پروتئین:** نیتروژن جزء اصلی ساختار **پروتئینها** است. بدون این چرخه، گیاهان و سپس جانوران قادر به ساختن ماهیچه، آنزیمها و سایر ساختارهای حیاتی بدن خود نبودند.
* **کشاورزی:** نیتروژن یک ماده مغذی ضروری برای رشد گیاهان و افزایش محصول است. کودهای شیمیایی که در کشاورزی استفاده میشوند، نسخههای مصنوعی از همین ترکیبات نیتروژندار هستند. 🌳
رامتین
1403/08/06
عالی ♥️♥️♥️